logo
16 augustus 2018

Achtergrond: De Westlandse monumenten in Europa – Open Monumentendag 2018

door Piet van der Valk

De 32ste Open Monumentendag Westland,

Zaterdag 8 september is het Open Monumentendag, een van de grootste culturele evenementen van Nederland, ook in Westland dus. Met het thema ‘In Europa’ ligt dit jaar het accent op alles wat ons in Europa cultureel aan elkaar bindt. Het thema sluit aan bij het ‘Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed’, een initiatief van de Europese Unie. Het publiek kan op deze Open Monumentendag van alles ontdekken over de Europese dimensies van dit erfgoed: internationale architectuurstromingen, vergelijkbare én onderscheidende (bouw)technieken, wederzijdse inspiratie in toegepaste kunsten, uitwisseling van kennis en wetenschap, en vanzelfsprekend de historische context waarin monumenten zijn gebouwd en gebruikt.

Bezoek de Westlandse monumenten

Op die dag staan 15 kerken open. In iedere kern van onze Streekstad Westland 1 of 2. Daarnaast een kerkhof in Naaldwijk en een grafkelder in Monster,  onze musea, windmolens en De Timmerwerf en de zeven Gaten in de Lier. Deze laatsten zijn voor het publiek o.a. bereikbaar met een boot vanaf het Gemaal aan de Zwet in Kwintheul, u komt langs Boerderij Halfwege en u kunt druiventuin de Sonnehoeck bezoeken, van hier kan men met de schuit naar Poeldijk. D’oude Koestal in ’t Staelduinse bos, een tuin voor archeologische vondsten worden beoordeeld en waar tevens een replica van de toegangspoort van een zeer oud begijnenhofje in ’s-Gravenzande te vinden is. Een schipperswoning en de Westlandse Druif in Monster. Café bij ’t Hof en 2 zeilende Westlandse schuiten te Honselersdijk. Het Heilige Geesthofje, Het WSM tramstation, de Gashouder, de Watertoren en ‘De Vlietwoning’ te Naaldwijk. Deze oudste boerderij van Westland stamt mogelijk uit 1436 en gaat binnenkort verder gerestaureerd worden. De Hofboerderij en een fruitmuur te Wateringen. Dit zijn grofweg de monumenten waar u ontvangen wordt.

Het is alles bij elkaar een thema met talloze aanknopingspunten ‘In Europa’. En er is nog steeds veel wat culturen, landen en volkeren van elkaar onderscheidt en scheidt. Maar sinds de Tweede Wereldoorlog is in de meeste Europese landen wel het besef gegroeid dat er nog meer is wat ons bindt. Met de Europese Unie, vrede, welvaart en onderlinge solidariteit is er een gemeenschappelijke basis die in de loop van de tijd mede gestalte heeft gekregen in de vorm van ons gemeenschappelijke Europese erfgoed. Of het nu om bodemvondsten gaat, om roerende en onroerende monumenten, om cultuurlandschappen, om handelsroutes, migratie, internationale verdragen, transport, of om immaterieel erfgoed: overal zit wel een Europese dimensie aan. Een rijk assortiment aan Monumenten, verhalen, herinneringen en gedachten, die tijdens de Open Monumentendag 2018 in Westland kunnen worden beleefd.

Monumenten

Monumenten kunnen zowel door de gemeente als door het Rijk aangewezen zijn. Rijksmonumenten worden aangewezen op basis van de Monumentenwet 1988. Sinds 2009 is de Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed compleet verantwoordelijk voor de uitvoering van deze wet. En in 2012 werd bepaald dat een monument ten minste 50 jaar oud diende te zijn. Gemeenten hebben via de Gemeentewet de bevoegdheid monumenten aan te wijzen en zijn verplicht een verordening op te stellen. Er bestaan ook nog Provinciale monumenten en beschermde dorps en stadsgezichten maar die kennen we in Westland nog niet en dat is dus heel kort door de bocht iets van de regelgeving. De gemeente Westland kent een monumentencommissie, die gevraagd en ongevraagd het college van B&W van advies kan dienen. De verantwoordelijk wethouder in het college, is sinds het nieuwe college haar opwachting maakte, de heer Piet Vreugdenhil. Hij is historicus en oud voorzitter van het totale PC-onderwijs in Westland. Ook was hij in de vorige Raad van Westland fractievoorzitter van het CDA.

Westland en haar monumenten

Onze huidige monumenten zijn allen te vinden op de site van gemeenteWestland.nl, vul in bij zoeken ‘monumenten’, klik vervolgens en u ziet op de bovenste keuze balk in een groene kleur ‘monumenten’ klik daar op en rechts boven staan vier linken, waaronder de bovenste twee voor de gemeentelijke en Rijksmonumenten. Dit zijn de enige overzichten die er toe doen. Van belang is dat in zojuist gestarte periode tot de volgende gemeenteraadsverkiezingen een aantal doelen wordt bereikt. Hoe gaan we om met tuinbouwerfgoed, de stijgende belangstelling voor de ‘Atlantikwall’ en diverse gegroeide problemen ten aanzien van het bestaande erfgoed. Snelheid is geboden hier tot oplossingen te komen.

Nieuwe Monumenten

In een voortschrijdend proces qua tijd zal er zich vroeg of laat een gebouw, huis of anderszins aandienen om het een monumentale status te verlenen. Dat kan omdat het door een meerderheid van de Raad, op voordracht van het College van B&W, wordt goedgekeurd. Dit kan dan gaan om de schoonheid van het betreffende gebouw, maar ook omdat het een uniek voorbeeld vormt van een stijlkeuze of met andere objecten juist weer een uniek ensemble vormt uit de tijd waarin het werd gebouwd en of gebruikt. In een van de toekomstige artikelen in deze serie besteden we aandacht aan nieuwe opvallende panden die mogelijk over 50 tot 75 jaar zomaar als moNUment bijgeschreven zouden kunnen worden. Maar geniet allen op 8 september van óns huidige bezit!

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de monumentencommissie van de gemeente Westland.

Bronnen: