K19 Buitenplaats Westerheul
Johan Joosten de Putter, lakenkoper uit Den Haag, kocht tussen 1676 en 1683 bij de ‘Quintsheulbrugge’ in de Oude Broekpolder langs de Lange Wateringkade 13,5 morgen land (zo’n 12 hectare) waarop weilanden, hooilanden, boomgaarden, een huis en erve. Hij richtte dit in als hofstede met rondom plantages, lanen, tuin, vijver en boomgaard.
Na zijn overlijden op 23 april 1685 verkocht zijn zoon Michiel deze hofstede in 1693 aan Abraham Selckart van Wouw. Abraham verfraaide het tot een ‘Plaisante Hofstede met Voorhof, Heerenhuisinge, Bloemstukken, Hofsieraden, Oranjenhuis, Laenen, Vijvers, Boomgaerden, Aspargie Landt’ en meer met 34 morgen land lopend tot aan de Zweth. De buitenplaats was echter een kort leven beschoren; ergens halverwege de achttiende eeuw was er niets meer van over. Op de plek van het huidige Westerheul werd in 1907 de eerste Heulse veiling gebouwd.
Beschrijving
De stichter van de buitenplaats was Johan Joosten de Putter. Johan was lakenkoopman in de Venestraat in Den Haag. Naast lakenkoopman was hij onder meer van 1674 tot zijn dood in 1685 notaris.
Op 11 december 1676 kocht Johan als eerste investering een stuk weiland waarbij een kleine boomgaard was inbegrepen. Op het perceel stonden toen nog geen opstallen. Op 5 februari 1680 kocht Johan een tweede lapje. Door deze koop grensde zijn land ook aan de Lange Watering, wat makkelijk was voor de aanvoer van materiaal voor de inrichting van de orangerie die daar werd gebouwd. Vervolgens kocht Johan extra stukken land en had hij in nog geen zeven jaar een hofstede gebouwd met zo’n 13,5 morgen aan landerijen.
Direct vanaf de Heulbrug waren in de tweede helft van de 17e eeuw aan de Lange Wateringkade vier huisjes gebouwd. Op 7 juli 1680 kocht Johan de Putter het tweede huisje vanaf de brug voor een werknemer die zijn buitenplaats op orde hield. Met een schuin oog zal hij gekeken hebben naar de hofstede Westerijck aan de overzijde van de Lange Watering en naar de hofstede De Wilde Zee. Hij begon met de aanleg van plantages, vijvers en lanen. Zijn vrouw overleed in 1682 maar hij bleef van dit buiten genieten tot zijn overlijden op 23 april 1685.
Op 12 december 1693 liet mr. Michiel de Putter (zoon van Johan) in het openbaar de buitenplaats verkopen. Kopers waren de heer François Zevenhuijsen en de heer Abraham Selckart van Wouw. Abraham was in 1682 getrouwd met Cornelia Zevenhuijsen. Door vererving en aankoop had Abraham naast de buitenplaats ook 34 morgen land in bezit. Na het overlijden van Abraham op 14 mei 1710 werd opdracht gegeven om van zijn buitenplaats een gedetailleerde kaart te maken met een beschrijving van de Plaisante Hofstede Westerheul.
Op 25 mei 1723 werd Westerheul verkocht aan de heer Adriaan Hoogwerff en op 21 maart 1729 toegewezen aan zijn twaalfjarige zoon Pieter Hoogwerff. Als voogden over Pieter waren aangesteld mr. Reijer van der Burch, mr. Henrick Vockestaert en Hendrik Acquit. De voogden besloten de hofstede Westerheul te verhuren en de orangerie om te bouwen in drie huisjes. Vanaf februari 1734 huurde de heer Adriaen Crans Westerheul. Deze Adriaen Crans had een schutgieterij in Den Haag en leverde onder meer het geschut voor de Zeeuwse V.O.C.-koopvaardijschepen. Adrianus Crans heeft tenminste zeven jaar op Westerheul gewoond. Hij stierf in 1744 op 39-jarige leeftijd.
In 1759 werd Pieter Hoogwerff burgemeester van Gouda. Nog maar drie jaar later, op 10 oktober 1762, overleed hij ongehuwd. Ergens tussen 1742 en 1762 had Pieter Hoogwerff besloten de buitenplaats op te heffen. De glorietijd van Westerheul was voorbij. Westerheul onderging het lot van veel buitenplaatsen, de kosten van het onderhoud waren hoog en rijke eigenaren hadden vaak meerdere woningen en boerenland was toch wel te verpachten.
Toen in 1832 het kadaster werd ingevoerd waren de meeste landerijen van de voormalige buitenplaats in bezit van Cornelis van der Goes.
Op de plek van het huidige Westerheul werd in 1907 de eerste Heulse veiling gebouwd. Deze was in gebruik tot in 1928, waarna een nieuw gebouw aan de overkant van de Lange Wateringkade als veiling werd gebruikt.
In 1995 is het huidige appartementencomplex gebouwd op de locatie van de orangerie van buitenplaats Westerheul aan de Lange Watering.
