M 4 Molen “De Vier Winden” Monster
Over molen De Vier Winden is vanaf de Middeleeuwen vrij veel bekend aangezien het recht om een korenmolen (met het daaraan verbonden windrecht) te exploiteren ‘een der heerlijke rechten’ was en voor de leenheer een flinke bron van inkomsten. Het gehele ambacht was namelijk verplicht in die molen graan te laten malen. De huidige molen is in 1882 gebouwd nadat de vorige molen door brand was verwoest. De ronde stenen stellingmolen verkeert in prima staat en kan bij voldoende wind op zaterdagen in werking worden gezien. De vroegere opslagplaats van tarwe in de molen is thans ingericht als expositieruimte over de geschiedenis van de molen met oude foto’s en oude gebruikte molen attributen.
Plaats
De molen staat in Monster op de hoek van de Haagweg en de Molenweg. De korenmolen dateert uit 1882. Maar al lang voor dat deze molen er stond, was er op die plaats een molen.
Eigenaren
Op 17 september 1311 gaf de eigenaar van de molen, Diederic van de Wale, de molen met het daaraan verbonden windrecht te Voswijk aan zijn neef Jan I van Polanen in leen. De exploitatie van de korenmolen was voor Jan I een grote inkomstenbron. Iedereen in het toen grote ambacht Monster was namelijk verplicht zijn graan op deze molen te laten malen.
Toen de bezittingen van de Polanens in 1404 op de graven van Nassau waren overgegaan , waren zij het die de molen in achterleen uitgaven tegen bedragen die varieerden van 50 tot 100 pond per jaar. Omstreeks 1600 had de graaf van Aremberg de molen in leen van Prins Maurits, daarna Mr. Johan van Hoof, advocaat bij de Grote Raad van Mechelen, met zijn zuster Jonkvrouwe Johanna van Hoof, die op 23 mei 1620 de molen overdroeg aan Gerrit Janszoon.
Prins Maurits ging akkoord met deze overdracht, waarna Gerrit Janszoon zich Gerrit Janszoon van Voswijk ging noemen. In 1676 bleek Cornelis Corneliszoon van Veen de molenaar te zijn. Zijn weduwe gebruikte de molen nog in 1695, maar omstreeks 1700 kwam Hendrik Holierhoek Pleunzoon op de molen, in 1747 opgevolgd door Teunis van der Knijff. Daarna was Cornelis Kouwenhoven molenaar, vervolgens Jeremias Kouwenhoven, die de molen op 7 mei overdroeg aan Huybert Burgersdijk, een molenaarszoon uit ’s-Gravenzande.
Belastingen
Uit de oude verpondingsboeken blijkt dat de molen als belastingobject ook belangrijk was. In 1610 werd de molen aangeslagen voor 63 gulden en 5 stuivers, naar huidige maatstaven een flink bedrag; in 1622 was dit 83 gulden en 4 stuivers, enkele jaren later werd dit bedrag echter verlaagd tot 66 gulden, in 1635 werd dit zelfs 41 gulden en 10 stuivers.
De “Gouden Eeuw” was voor de Monsterse molenaar dus niet zo’n gouden periode. In 1695 werd de molen weer aangeslagen voor 91 gulden en 10 stuivers, met de Monsterse economie ging het toen weer wat beter, met name door de opkomst van de tuinbouw en doordat de ‘ontvolking’ tot staan was gebracht.
Terugval
In de 20ste eeuw leed de molen een kwijnend bestaan. De eigenaar, de heer H.J ’t Hoen diende in 1930 en 1931 een eis tot schadevergoeding in bij de gemeente, omdat bij de molen een woonwijk was gebouwd en hij naar zijn mening werd belemmerd in zijn windrecht. Het protest leidde tot niets, waarna ’t Hoen de molen verkocht aan de gebroeders Langeveld te Loosduinen. Zij stelden de molen buiten gebruik en verkochten de molen met bijbehorende gebouwen aan de gemeente Monster.
Functie nu
Sinds 1983 wordt er weer tarwe vermalen tot volkorenmeel. Dit gebeurt nu door leden van het Gilde van Vrijwilligers.
| Interieur van de molen | |
| Ruimte | Functie |
| Begane grond | Vroeger opslag gaan. Nu expositieruimte van foto’s en een collectie molenattributen welke gebruikt werden in vroegere tijden. |
| 1e zolder | Staat buil met zeef. Buiten bedrijf |
| 2e zolder | Maal- stellingzolder Hier wordt het meel opgevangen. Praathuis voor de molenaars. Buiten is de stelling voor bediening van de molen. |
| 3e zolder | Steenzolder. Aanwezig drie steenkoppels, waarvan 2 in gebruik. |
| 4e zolder | Luizolder. Opslag voor graan. Graanstort via juten zakkenkoker. Luiwerk hijst het graan omhoog. |
| 5e zolder | Kapzolder. Hier de draaibare kap. Niet te bezichtigen |
Tijdens de openstelling kunnen in de molen de volgende producten gekocht worden
- Pannenkoekenmeel
- Volkoren tarwemeel
- Tarwebloem
- 5 granenmeel
- Speltmeel
- Molenaars cake mix
- Appeltaart cake mix
- Molenkoek mix
- Havermoutvlokken
Promotiedagen
Mei Nationale Molendag
Juni Westlandse Molendag
September Monumentendag
Openingstijden
Zaterdag 14.00 uur tot 17.00 uur en bij een draaiende molen
Voor meer informatie over de molen www.devierwindenmonster.nl
Donateur
U kunt tegen een bedrag van €12,50 vriend(in) van de molen worden
- Geschikt
In de molen wordt een rondleiding gegeven door de molenaar met tekst en uitleg over het maalproces.
Voor de liefhebbers worden er gratis pannenkoeken gebakken. Smaakt dat naar meer?! Koop dan een van de meelproducten of de overheerlijke molenbroden die in samenwerking met Bakkerij Schalke zijn bereid.
Stichting Philadelphia is bij de molen aanwezig en verkoopt jam en diverse kruiden van de molen aan de Kralingse plas, de snuifmolens.
Zaterdag van 10:00 tot 17:00 uur
