W31 Armenhuis

Het arm- en weeshuis

Al in de 18e eeuw bezat katholiek Wateringen een eigen arm- en weeshuis, maar op 7 juli 1846 kreeg het armbestuur het arm- en weeshuis op de huidige locatie in eigendom. Omstreeks 1850 was dit oude arm- en weeshuis erg bouwvallig geworden en stond op instorten. Het moest daarom in 1860 plaats maken voor een nieuw huis.

Het armenhuis

Plannen hiervoor kregen vorm doordat de familie van wijlen burgemeester P.M. Hoek een gift, groot f 2000 gulden, daarvoor beschikbaar stelde. Toen ook nog eens P.C. v.d. Hoeven, die tussen de kerk en het armenhuis woonde, een legaat schonk van f 4000 kon met de bouw worden begonnen. Aanvankelijk had men gedacht het nieuwe huis te bouwen tussen het kerkhof en de voormalige bewaarschool het Aloysiusgesticht. Dit blijkt uit een briefwisseling tussen pastoor van Lottom

en de Bisschop van Haarlem. De pastoor legde hem een uitgewerkt plan voor. De zusters van het Aloysiusgesticht zouden dan de zorg voor het arm- en weeshuis op zich kunnen nemen. De extra kosten echter van een aparte zuster-communiteit waren een struikelblok en zusters, die alleen overdag aanwezig zouden zijn, vond men niet voldoende. Ook de bouwgrond, die niet aan het armbestuur, maar aan het kerkbestuur behoorde, zorgde voor moeilijkheden. Het eind van het liedje was , dat de pastoor zijn zin niet kreeg. Het oude huis werd afgebroken en op dezelfde plek werd in het jaar 1860 een nieuw gebouwd; een hele verbetering.

Door het midden liep een gang van voor naar achter. Links vooraan was de vergaderkamer, waar ook de wekelijkse bedeling plaats vond en die later ook als parochiebibliotheek dienst deed. Daarachter lagen de grote huiskamer en de keuken.

Rechts vooraan was de woonkamer van de armenvader en -moeder. Daarachter enkele kleine kamertjes voor de invaliden en boven was de slaapzaal. De namen van slechts twee vaders en moeders zijn in de notulen bewaard gebleven, die van het echtpaar Akerboom en die van de laatste armenvader en -moeder, het kinderloze echtpaar Dorus en Doortje Bakker-van Velzen. De nieuwe naam ‘armenhuis’ zegt het al, er werden geen wezen meer opgenomen. Deze werden uitbesteed aan aparte weeshuizen, dikwijls ver van huis, en het armbestuur betaalde voor hen een bijdrage.

In de huishouding moest iedereen naar vermogen meehelpen. Niet alleen aardappels schillen en groenten schoonmaken maar alle voorkomende werkzaamheden. Ook de was die met de hand gedaan moest worden, vaak gewoon in de sloot naast het huis. En als het overdag druk was geweest dan gebeurde dat naar men zegt ‘s avonds bij maanlicht. Verzorgend personeel was er niet behalve dan de vader en de moeder. Dit echtpaar, waarvan de man zijn werk buitenshuis had, hield toezicht en was verantwoordelijk voor de goede gang van zaken. Als vergoeding hadden zij kost en inwoning. Tot in het jaar 1927 heeft dit huis dienst gedaan.

In dat jaar werd Pension Huize Sint Jan betrokken, dat schuin tegenover de Sint Jan de Doperkerk was gebouwd.
In 1971 werd dit weer vervangen door het huidige De Ark.

Winkel

Op 21 februari 1929 vestigde Willem Brabander zich in het voormalige armenhuis, nadat hij dat op 2 juli 1928 had gekocht. Hij verbouwde het interieur en de voorgevel, waarbij de steen met tekst in de voorgevel werd weg gestuukt. Welke tekst er op deze steen stond, is nog steeds een raadsel. Willem begon in eerste instantie een kruidenierszaak, die later uitgroeide tot een zelfbedieningswinkel die was aangesloten bij de coöperatieve vereniging voor de levensmiddelenhandel Enkabé (Nederlandse Kruideniers Bond).

Tegenwoordig is hier Interieur Corner gevestigd.

Het Oosteinde in 1910, kijkend richting Herenstraat. Helemaal rechts het Armenhuis met boven de voordeur de steen met de onbekende tekst. Wat opvalt, is dat de Kwaklaan nog niet is aangelegd.